2014 Ankara Yerel Seçim Yazıları (1): Gökçek 20 yıldır nasıl kazanıyor?

1994’ten beri Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı olan İbrahim Melih Gökçek, kendi çapında ticaretle uğraşırken bir oldubittiyle 1984’de ANAP’tan Keçiören Belediye Başkanı seçilmişti. 89’dan sonra SHÇEK Genel Müdürlüğü yapan Gökçek, Mesut Yılmaz’la anlaşmazlığı yüzünden 1991’de bu görevi bıraktı. Gökçek’in -deyim yerindeyse- piyasaya çıkması 1991 Genel Seçimlerinde oldu. Refah Partisi ve MÇP (MHP’nin öncülü)’nin ortak seçime girmesinde önemli rol oynayan Gökçek, Ankara milletvekili olarak TBMM’ye girdi. Gökçek’in “sağın tek temsilcisi” olma iddiasının kökleri de burada yatmaktadır.

Gökçek, 1994 seçimlerinde merkez sağ (DYP, ANAP ve hatta MHP) ile merkez solun (DSP ve SHP) kendilerince aday çıkarması sonucu %27 oy (Yavaş’ın 2009’da aldığı oy) ile RP’den başkan seçilmişti. Gerçi, Recep Tayyip Erdoğan’ın İstanbul’da seçilmesi de benzer bir senaryoyla mümkün olmuştu. Bırakın %7,7 oy alan DSP’yi, %2 oy alan CHP’nin oyları bile SHP’nin kazanması için kâfiydi.

Gelelim 1999 seçimlerine. DSP ve MHP’nin sükse yaptığı yerel ve genel oylamanın aynı anda yapıldığı bu seçimlerde Melih Gökçek %33,8 oy alırken, Murat Karayalçın (CHP) %32 oy aldı. Burada en büyük soru işareti CHP’li Çankaya Belediye Başkanı olan Doğan Taşdelen’in DSP’den aday olması oluşturuyor. %10,5 oy alan Taşdelen, yine -belki istemeyerek- Gökçek’in ekmeğine yağ sürmüştü. Özcesi, Gökçek yine bölünmeden faydalanmıştı.

2004 seçimleri ise Gökçek muhalifleri açısından tam bir faciaydı. CHP Genel Merkezinin Karayalçın dışında bir aday (Yılmaz Ateş) göstermesi ve Murat Karayalçın’ın SHP’den aday çıkarması ile sol, büyük bir hezimete uğramıştı. Bu seçimlerde Gökçek, %55 oy alırken, Karayalçın %21, CHP %12,5 oy aldı. Diğer partilerin kayda değer aday göstermemesi ve AKP’nin kirlenmemiş iktidarı Gökçek’i rakipsiz hale getirmişti.

Gelelim, dananın kuyruğunun kopacak gibi olduğu 2009 seçimlerine. Belden aşağı stratejilerin artık normal sayıldığı, açıktan yapıldığı bir seçimdi 2009 Yerel Seçimleri. Melih Gökçek’in partidaşı olmasına karşın hasmı olarak gördüğü Keçiören Bld. Bşk. Turgut Altınok’un kaset operasyonuyla adaylıktan düşürüldüğü, seçim kampanyasının son gününde “Gökçek gidecek, Sol gelecek” afişleriyle Mansur Yavaş destekçilerine korku salındığı, Murat Karayalçın’ın DTP ittifakını hatırlatan CD’lerin dağıtılarak milliyetçi hislerin tahrik edildiği, içeriğinde ısmarlama haberlerin yer aldığı Sabah Ankara’nın ASKİ araçlarıyla ücretsiz dağıtıldığı meşhur seçim. 2004 seçimleriyle ilgili daha birçok iddia var; ancak yargının alanına gireceği için burada kesiyorum.

2009 seçimleri, tüm belaltı vuruşlara rağmen Mansur Yavaş’ın temiz imajı ve Gökçek’in yıpranmışlığı dolayısı ile Gökçek’in %17 oy kaybettiği ve Mansur Yavaş’ın (MHP için mucize sayılabilecek) %27 oy kazandığı bir seçim oldu. Diğer tüm sol partilerin (DSP, İP, ÖDP, TKP, BDP…) aday göstermemesine ve sağda bir güçlü adayın daha yer almasına karşın Karayalçın’ın %32 oy alabilmesi ise Karayalçın’ın “solda bölünme” tezini çürütmüş oldu.

Ankaralı olmayanların dahi bildiği üzere, Kürt ve sol düşmanlığı yaparak ve etik-dışı söylemden kaçınmayarak sağ kesimi mobilize eden mevcut başkan, şimdiye kadar bu bayağı ama işlevsel stratejisini uygulayabildi. Bu stratejinin tutup tutmayacağı, buna karşı ne yapılabileceği, Gökçek’in alternatifleri ve 2014 seçimlerine diğer bölümlerde yer vereceğim. Tabii bilhassa CHP'lilerin akılndaki soru işaretlerine de.

Bütünşehir yasasıyla taşralıların da önüne konulacak olan büyükşehir sandıklarından ne sonuç çıkacağını 3 ay sonra göreceğiz bittabi.

Okuyucuyu fazla yormamak adına bu bölümü burada kesiyor, bir sonraki bölümde Ankara’nın beşeri yapısını inceleyerek yerel dinamikleri ele almak üzere yazı dizisinin ilk bölümünü burada sonlandırıyorum.

Yeni yazıda görüşmek üzere…

Emrah ÖZDEMİR [2]
emrah.ozdemir@politikadergisi.com