Gerilla Savaşının Tarihi

Gerilla savaşının iki ismi daha vardır. Bunlardan ilki politik söylemle; “düşük yoğunluklu savaş”, diğeri askeri literatürdeki adı “gayri nizami harp”dir. “Gerilla savaşı” terimini kim ya da nerede kullanır derseniz; aslında gerilla, bu savaş taktiğiyle savaşan kişilere denir. Ben bu yazım da bu savaşın “gayri nizami harp (GNH)” adını kullanacağım.

Hangi terimi kullanırsanız kullanın, GNH çok zor bir savaş taktiğidir. Düşmanla savaşmanın yanında zorlu arazi şartları ve çetin hava koşullarıyla da savaşmanız gerekmektedir. Aynı zamanda yiyecek ve içecek kaynaklarının yerlerini iyi bilmeniz ve doğada aç kalmama taktiklerini de üstün bir disiplinle uygulamanız gerekmektedir. Ancak bu şartları ne kadar yerine getirirseniz getirin, savaştığınız bölgede ki halktan veya başka bir yerden yiyecek ve cephane yardımı alamazsanız GNH taktiğiyle en fazla 6 ay savaşabilirsiniz. Bu sebepten GNH ile savaşma taktiği aynı zamanda bölge halkının üzerinde psikolojik baskı ve propoganda yapma yeteneğini de gerektirmektedir.

GNH silah gücü bakımından küçük olmasına karşılık, yıkım gücü bakımından büyük çapta yıkımlar yapılabilecek bir savaş taktiğidir. Bu savaş taktiğiyle düzenli ordular dağıtılabilir, ya da en azından düzenli orduların yerlerinden kıpırdayamamasına veya moral bozukluğuna yol açar.

Yazılı kaynaklara göre ilk modern GNH taktikli savaşı İspanyollar Napolyon’un ordularına karşı kullanmışlar ve bunda başarılı olmuşlardır. Bundan sonra bu savaş taktiğiyle ülke kuran Mao Zedun’u görmekteyiz. Vo Nguyen Giap da bu savaş taktiğiyle Vietnam’da ABD’ye büyük kayıplar verdirmiştir. Ve en son olarak da Ernesto Che Guevara... Che Guevara, GNH taktiği ile savaş konusunda kitaplar yazmış ve bu savaş taktiğini oldukça geliştirmiş bir kişi olarak GNH taktiğiyle savaşan toplum veya örgütlerin atası olmuştur.

Peki, tarihinde birçok savaş görmüş ve yapmış bir halk olan Türkler, GNH taktiğiyle ne zaman karşılaşmışlar ve uygulamışlardır?

GNH taktiğiyle savaşla, ilk olarak Fatih Sultan Mehmet, Akkoyunlular’la giriştiği Otlukbeli savaşında karşılaşmış,  neredeyse kaybetmek üzere olunan bu savaşı yeni geliştirdiği havan topları sayesinde zor da olsa kazanmıştır. İstanbul’u fethederek Bizans İmparatorluğu’nu yok eden Fatih, Akkoyunlular karşısında zorlanmasından ötürü kaçan birlikleri takip etmeye cesaret edememiştir. Tam olarak yok etmediği Akkoyunlular, taht kavgaları yüzünden kendi kendilerini yok edene kadar (yaklaşık 1 sene) GNH taktiğiyle Fatih’in ordularını oldukça yıpratmıştır.

Fatih’e karşı kullanılan GNH taktiğiyle savaşı, 1911 yılında Osmanlı, Trablus’da İtalyanlar’a karşı kullanacaktır. Osmanlı’nın İtalyanlara karşı yürüttüğü GNH taktikli savaşan gerillaların başında Enver Paşa, Mustafa Kemal Paşa, Fuat (Bulca), Nuri (Conker) ve Fethi (Okyar) bulunacaktı. Bu paşalar Trablus’da aşiretleri örgütleyerek İtalyanlara karşı GNH taktiğiyle başarılı bir savaş gerçekleştirmiş, 1 yıl boyunca İtalyan askerlerinin sahilden içerilere kıpırdayamamaları sağlanmıştır.

Aslında bu yazımın başlığını “PKK’ya Savaşmayı Kim Öğretti?” yapacaktım ancak PKK’nın uyguladığı GNH taktikli savaşın tarihini yazarken yazının uzadığını fark ettim. Ben de yazının başlığını “Gerilla Savaşı’nın Tarihi” olarak değiştirmek zorunda kaldım. Bundan sonra ki yazım da umarım PKK’ya savaşmayı kimin öğrettiğine değinebilirim...

Umit.Minel@PolitikaDergisi.com