Ankara, Atina ve Lefkoşa'daki Görüşmeler (1/2)

26 Şubat 2014 tarihi herhalde Kıbrıs tarihinde bir dönüm noktası olacak. Bizden sonraki kuşakların "Politik Tarih"imize göz attıklarında veya da bu güne geldiklerinde duraklayacakları kesin.

Lefkoşa'da, Kıbrıs adasında var olan 5 ayrı dini topluluğun, Kıbrıs adasında yaşayan Müslümanların Müftüsü (Din İşleri Dairesi Başkanı Prof. Dr. Talip Atalay) , Rum Ortodoks Kilisesinin Başı (Başpiskopos II. Hrisostomos), Maronit Katolik Kilisesinin başı (Başpiskopos Youssef Soueif),  Ermeni Katolik Kilisesinin başı (Başpiskopos Varoujan Herkelian) ve Latin Katolik Kilisesinin başı (Patrik George Kraj),  İsveç Lefkoşa Büyükelçilisinin ikametgahında bir araya geldiler ve ortak bir açıklama yaptılar.  

Gerçekte, geçmiş 60 seneye baktığımda bunun tarihi bir gün olduğunu görmekteyim. Bu güne değin hiç bir şekilde resmi olarak, adada yaşayan iki büyük dine mensup beş farklı dini liderin bir araya geldiğini görmemiştim.

Adadaki dini liderlerin bir araya gelmesinde Kıbrıs adasında yaşayan Müslümanların lideri konumundaki, 1960 yılında lav edilen Müftülük makamı yerine ihdas edilen Din İşleri Dairesinin Başkanı Prof. Dr. Talip Atalay'ın katkısı çok büyük. Adadaki dört ayrı Hıristiyan dini lider ile, adanın tek Müslüman dini liderinin bir araya gelmesinin faydalarını ısrarla öne çıkarıp, kapıyı açması, dinler arası kucaklaşmaya ve işbirliğine bahar havasının getirilmesine büyük katkı koyması çok önemli bir gelişme. Din İşleri Dairesinin Başkanımızın bu girişimi olası bir barışın sağlam temeller üzerine kurulamasına katkısı da çok büyük olacağı kesin.

Son birkaç aydır başta Rum Ortodoks Kilisesinin başı Başpiskopos II. Hrisostomos olmak üzere adadaki dini liderlerin, cemaatlerine "adaya barışın gelmesinin herkesin çıkarına olacağını" telkin etmeleri bir tesadüf değil. Gerçekte Din İşleri Başkanımızın girişimlerinin ve barışçı tavırlarının sonucu.

Rum Müzakereci Mavroyannis'in Ankara'ya yaptığı resmi ziyaret ise 22-26 Kasım 1962 tarihlerinde dönemin Kıbrıs Cumhuriyeti Başkanı Makarios'un rahmetlik İsmet İnönü Hükümetine yaptığı resmi ziyaretten sonraki bir ilk.  Makarios, Ankara'ya yaptığı bu ziyaretinde 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasasında Kıbrıslı Türklere "Yönetim ve Güç Paylaşımında", Rumlarla eşit haklar sağlayan ve Rumların adayı tek başlarına yönetmesine mani olan aşağıda belirttiğim 13 maddenin değiştirilmesi isteği ile gelmişti.

1.    Cumhurbaşkanı ve yardımcısının veto hakkının kaldırılması. (Makarios istediği kararı alabilecek ve yardımcısı rahmetlik Dr. Fazıl Küçük bunu VETO edemeyecekti)

2.    Cumhurbaşkanının geçici yokluğunda veya görevini yapamayacak hallerde Cumhurbaşkanı vekilinin kendisine vekaletinin kaldırılması. (Makarios yurt dışına gittiği vakit yerine bir Türk Kıbrıs Cumhuriyetine başlık edemeyecekti)

3.    Temsilciler Meclisi başkan ve yardımcısının cemaatleri tarafından ayrı ayrı değil Meclisin tüm üyelerinin iştirak edeceği bir seçimle ve oy çokluğuyla seçilmesi. (Rum çoğunluk Meclise hakim olup istediğini yönetici olarak seçecek, Türkler söz ve makam sahip olamayacaklardı)

4.    Temsilciler Meclisi başkanının geçici yokluğunda veya görevini yapamayacak durumdaki hallerde temsilciler Meclisi başkan yardımcısının bu makama vekalet etmesinin kaldırılması. (Rum Meclis Başkanı yurt dışına gittiğinde, Türk Başkan yardımcısı Meclis Başkanlığına vekalet edemeyecekti)

5.    Anayasanın bazı maddelerinde öngörülen Türk ve Rumların bazı yasaları geçirebilmek için ayrı ayrı çoğunluğun sağlanmasını gerektiren maddelerin kaldırılması. (Kıbrıs Cumhuriyetini sadece Rumların yönetebilmesi için Türklerin Meclisteki söz ve veto hakları kaldırılacak)

devam edecek....

Prof. Dr. Ata ATUN

ata.atun@politikadergisi.com